BULLYING - ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ & ΒΙΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

 BULLYING - ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ & ΒΙΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ 

   Ένα φαινόμενο που μαστίζει όλες τις χώρες του κόσμου και μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις - συνέπειες όχι μόνο για τον θύτη και για το θύμα αλλά και για ολόκληρη την κοινωνία. Χρονολογείται πως μελετήθηκε γύρω στο 1978 για πρώτη φορά στη Νορβηγία. 

  Ο σχολικός εκφοβισμός αποτελεί ένα κοινωνικό φαινόμενο, κατά το οποίο εκδηλώνεται παραβατικότητα στα πλαίσια εντός και εκτός του σχολείου, έχοντας ως στόχο την πρόκληση πόνου, αναστάτωσης και εκμετάλλευσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ιστορία του Όλιβερ Τουίστ. Οι μορφές που μπορεί να λάβει ο σχολικός εκφοβισμός είναι σωματικός, λεκτικός, κοινωνικός, εκβιαστικός, ηλεκτρονικός, σεξουαλικός και ρατσιστικός.

ΟΡΙΣΜΟΣ του σχολικού εκφοβισμού 

Ο όρος «σχολικός εκφοβισμός» (school bullying), όπως και ο όρος «θυματοποίηση» (victimization) χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν μια κατάσταση κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή, την εκμετάλλευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.

ΑΙΤΙΑ της εμφάνισης του σχολικού εκφοβισμού 

Τα αίτια της εμφάνισης του σχολικού εκφοβισμού είναι τα ατομικά χαρακτηριστικά των παιδιών , όπως είναι η ιδιοσυγκρασία τους, οι εμπειρίες τους(τραυματικές και μη) και γενικότερα η κοινωνικοποίηση που έχουν λάβει. Παράλληλα, τα χαρακτηριστικά του οικογενειακού τους περιβάλλοντος, σημαντικό ρόλο παίζει η συμπεριφορά των γονέων προς τα παιδιά, αν είναι αυστηροί , τιμωρητικοί, μη υποστηρικτικοί, αν ασκούν βία στα ίδια, αν τα έχουν παραμελήσει συναισθηματικά, αν αδιαφορούν και τέλος αν δείχνουν ανοχή οι ίδιοι οι γονείς σε περιστατικά βίας. 

Ακόμα, το σχολικό περιβάλλον μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού, χρησιμοποιώντας αυστηρές πρακτικές τιμωρίας, όταν μεταφέρει φτωχά ερεθίσματα στα ίδια, όταν δείχνει ανοχή σε περιστατικά βίας και εκφοβισμού, όταν το πλαίσιο που ακολουθεί δεν παρέχει δυνατότητες συνεργασίας, πρωτοβουλιών, υγιής ανταγωνισμού, όταν είναι απρόσωπο και ελεγκτικό. 

Άλλοι παράγοντες που μπορούν να ενισχύσουν το φαινόμενο του εκφοβισμού και της βίας στα σχολεία είναι η προβολή της βίας από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, από το ευρύτερο φιλικό αλλά και κοινωνικό  πειβάλλον του παιδιού.

Στην εμφάνιση ή την εκδήλωση του παρόντος φαινομένου , σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν οι στάσεις των ίδιων των παιδιών, των γονέων και των εκπαιδευτικών απέναντι στο φαινόμενο της βίας. 

Το προφίλ του μαθητή ΘΥΤΗ - ΘΥΜΑ - ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗ

Οι μαθητές - θύτες εμφανίζουν μια πιο έντονη  παρορμητική συμπεριφορά, δεν δείχνουν ανοχή στην διαφορετικότητα, είναι συνήθως χειριστικοί, δυσκολεύονται να μπουν στη θέση του μαθητή - θύματος διότι απουσιάζει από τους ίδιους η ενσυναίσθηση,δεν δείχνουν τύψεις  δείχνουν υψηλή αυτοπεποίθηση με υπερβολικά θετική αυτοεικόνα που δεν αντιστοιχεί στην πραγματικότητα. Και τέλος, δικαιολογούν τις πράξεις τους. 

Οι μαθητές - θύματα, μπορεί να είναι πιο παθητικά άτομα, περισσότερο ανασφαλή, αγχώδη, μοναχικά με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Μπορεί να είναι προκλητικά , αντιδραστικά , αυθόρμητα. Μπορεί να ανήκουν σε μειονοτικές ομάδες λόγω εθνικότητας, θρησκείας, αναπηρίας και  διαφορετικού σεξουαλικού προσανατολισμού. 

Οι μαθητές -παρατηρητές είναι τα άτομα τα παρακολουθούν το συμβάν που δεν προσπαθούν να βοηθήσουν το θύμα, μπορεί να έχουν θυματοποιηθεί , να έχουν τρομοκρατηθεί, να μην γνωρίζουν τι είναι αυτό το οποίο πρέπει να κάνουν, κάποιες φορές να τους φαίνεται γελοίο και να το υποστηρίζουν με γέλια, χειροκροτήματα, άλλες να φεύγουν από τον τόπο της άσκησης της βίας ή του εκφοβισμού, σαν να μην είδαν τίποτα. Πέρα όμως από απάθεια και παθητικότητα, κάποιες φορές προσπαθούν να βοηθήσουν αποδοκιμάζοντας τον θύτη και αναζητώντας άμεσα βοήθεια. 

Bιβλιογραφία:

• ΚΑΡΑΒΟΛΤΣΟΥ Α., (2013) "ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ", ΑΘΗΝΑ.
• "ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ" (2010), ΤΣΙΑΝΤΗΣ (επιμ.) . ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥ, ΑΘΗΝΑ.  

Hλεκτρονικές Πηγές:

• https://sciencearchives.wordpress.com
• http://www.antibullyingnetwork.gr
• http://www.e-abc.eu/gr/