Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητα

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητα

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητα θεωρείται μια αναπτυξιακή διαταραχή, η οποία συνήθως εκδηλώνεται κατά τη νηπιακή - σχολική ηλικία, έως τα 7 έτη (σύμφωνα με το DSM IV: American Phychiatric Association, 1994) και εμφανίζεται με την μορφή της απροσεξίας, της υπερκινητικότητας και της παρορμητικότητας. Για να αποφευχθεί οποιαδήποτε παρεξήγηση, δεν σημαίνει ότι όποιο παιδί εμφανίζει κάποια από αυτά τα συμπτώματα, ενδέχεται να εμφανίζει ΔΕΠ-Υ, η αξιολόγηση από ειδικό(παιδοψυχίατρο, παιδονευρολόγο κ.ο.κ.) θα το κρίνει αυτό. 

Όπως αναφέρει και η Λιβανού(2004:141) τα κύρια χαρακτηριστικά συμπτώματα στην Υπερκινητικότητα είναι οι κινήσεις, είτε μεγάλες, είτε μικρές(κινητική υπερδραστηριότητα), στην Προσοχή η επιλεκτική, η πολυ-εστιακή και η μονο-εστιακή και τέλος στην Παρορμητικότητα η λεκτική και η κινησιακή. Αναλυτικότερα όπως μπορούμε να δούμε και παρακάτω, κάποια κριτήρια που μπορούν να προϊδεάσουν τους γονείς για μια επίσκεψη σε ειδικό είναι τα ακόλουθα:  

• Η ισχνή αφηρημάδα κατά τις καθημερινές του δραστηριότητες
• Η μη ολοκλήρωση των εργασιών του
• Λάθη από απροσεξία και όχι ιδιαίτερη προσοχή στις λεπτομέρειες
• Δυσκολία στην οργάνωση δραστηριοτήτων
• Απομάκρυνση και αδιαφορία για δραστηριότητες που χρήζουν  συγκέντρωση
• Εύκολη διάσπαση από εξωτερικά ερεθίσματα
• Συχνά χάνει αντικείμενα για συγκεκριμένες δραστηριότητες
• Συχνά μοιάζει σαν να μην ακούει
• Μιλάει περισσότερο από ότι πρέπει
• Συχνά διακόπτει τους άλλους
• Δεν έχει υπομονή στο παιχνίδι ή σε ομαδικές δραστηριότητες
• Συχνά φωνάζει τις απαντήσεις προτού καν ολοκληρωθούν οι ερωτήσεις
• Δυσκολεύεται στο να κάτσει ήσυχα, στο να παραμείνει καθιστός ακόμα και σε δραστηριότητες που το απαιτούν αναγκαίο
• Τρέχει τριγύρω ή σκαρφαλώνει συνεχώς
• Είναι πάντα σε εγρήγορση 
• Δυσκολία στο ήσυχο παιχνίδι
• Σπάνια μπορεί να ασχοληθεί με κάτι περισσότερο από 3 λεπτά
• Μπορεί να γίνει θορυβώδες και να κάνει επαναλαμβανόμενες κινήσεις
• Ενεργεί χωρίς να σκέφτεται

Ποια είναι τα αίτια της εμφάνισης της ΔΕΠ-Υ; 

Αίτια της εμφάνισης της ΔΕΠ-Υ μπορεί να θεωρηθούν εξωγενή αίτια, όπως είναι οι ψυχολογικοί παράγοντες (τραυματισμοί, συγκρούσεις στο οικογενειακό περιβάλλον, διαζύγιο, θάνατος, νοσηλεία, κ.ο.κ.). Τα συμπτώματα είναι δυνατό να εμφανιστούν, αλλά να εξαφανιστούν ομοίως σύντομα. Παράλληλα, αίτια μπορούν να οφείλονται σε εγγενή αίτια, όπως τα ιατρικά αίτια (νευρολογικά και βιοχημικά). 

Ποιες μπορεί να είναι οι επιπτώσεις από την μη έγκυρη διάγνωση;

Η μη έγκυρη διάγνωση μπορεί να έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνικοποίηση του παιδιού, στις ενδο-οικογενειακές του σχέσεις, στην εκπαίδευση του και συνάμα στις μαθησιακές του επιδόσεις. Ομοίως επιπτώσεις μπορούν να εμφανιστούν στο ενδο-σχολικό περιβάλλον του, στις σχέσεις με τους συμμαθητές και τους δασκάλους, ακόμα στην αυτο-αντίληψη και στον ψυχισμό του. Συνήθως τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ εκδηλώνουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, διότι δεν αντιλαμβάνονται τα "προβλήματα" τους και εισπράττουν πολλές φορές την "απογοήτευση" των γονέων και των δασκάλων τους. 

Πως όμως αντιμετωπίζουμε μια διαταραχή προσοχής;

Αρχικά πρέπει να γίνει μια έγκυρη διάγνωση, μέσα από τα σημάδια που μπορεί να εμφανίσει το παιδί στο σχολικό, αλλά και οικογενειακό περιβάλλον του. Στη συνέχεια, ο ειδικός θα πρέπει να επιδιώξει να καλύψει τον συναισθηματικό, κοινωνικό και εκπαιδευτικό τομέα του παιδιού, μέσα από ομάδες υποστήριξης, ψυχοθεραπεία, ενίσχυση της αυτοεκτίμησης του παιδιού, εκπαίδευση δεξιοτήτων του παιδιού, εμβάθυνση στις διαπροσωπικές σχέσεις , επίλυση μαθησιακών δυσκολιών, διαταραχές λόγου, ομιλίας, δυσκολίες στην μνήμη κ.α. Παράλληλα, αν θεωρηθεί αναγκαίο από τον ειδικό φαρμακευτική αγωγή. Πολύ σημαντικό και θεωρώ ότι μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στη ζωή του παιδιού είναι η ενίσχυση και η ενθάρρυνση από το οικογενειακό του περιβάλλον. Τέλος, σύμφωνα με τον Feldman(2009: 367), υπάρχει μεγάλη συνάφεια μεταξύ της ΔΕΠ-Υ και της διατροφής του παιδιού, όπου συνιστάται αλλαγή στη διατροφή για καλύτερα αποτελέσματα.

Εν τέλει, θα ήθελα να τονίσω πως αν κάποια συμπτώματα εμφανίζονται για περιορισμένο χρονικό διάστημα ή εμφανίζονται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, τότε δεν κάνουμε λόγο για ΔΕΠ-Υ.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

• Rober S. Feldman(2009). Εξελικτική Ψυχολογία Δια Βίου Ανάπτυξη. Τόμος πρώτος, κεφάλαιο 9, σσ365-367.Gutenberg:Αθήνα. 
• Λιβανού Ε.(2004). Δυσκολίες και προβλήματα συμπεριφοράς στην κανονική τάξη. Κέδρος: Αθήνα.