Ο αυτισμός και ο κόσμος του ...

Αυτισμός: 

Ο αυτισμός θεωρείται μια μόνιμη αναπτυξιακή διαταραχή του εγκεφάλου. Η βελτίωση ή αντίστοιχα η επιδείνωση,  η λειτουργικότητα και μη του ίδιου του παιδιού με αυτισμό, η επικοινωνία και η μη, η ευρύτερη ανάπτυξη του παιδιού εξαρτάται από το είδος και τη μορφή που έχει ο αυτισμός, από το οικογενειακό περιβάλλον, από την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση του, από την επαφή με ειδικούς παιδαγωγούς, εργοθεραπευτές κ.ο.κ, αλλά  και από τα ίδια τα παιδιά. Η διάγνωση ενός παιδιού ως αυτιστικού θα πρέπει να γίνει από ειδικούς και όχι από γονείς, με βάση κάποια κριτήρια - συμπτώματα (DSM-IV 1994, ICD 10, 1992) που θα πρέπει να εμφανίζει το παιδί για συνεχή χρονικό διάστημα.

Ο αυτισμός ή ο παιδικός αυτισμός είναι δυνατό να εμφανιστεί πριν από την ηλικία των 3 χρόνων του παιδιού, και επί το πλείστον στα αγόρια, τρεις -τέσσερις φορές από ότι στα κορίτσια. Για να χαρακτηριστεί ένα παιδί αυτιστικό θα πρέπει να έχει κάποια από τα ακόλουθα συμπτώματα , να αποφεύγει την βλεμματική επαφή, να απομονώνεται και να αδυνατεί να δημιουργήσεις σχέσεις με τους συνομηλίκους του, να "αδιαφορεί" να ασχοληθεί με τους γύρω του, να ελλείπει στην ανάπτυξη του λόγου είτε με λεκτικό είτε με μη λεκτικό τρόπο. Επιπρόσθετα, να πραγματοποιεί στερεότυπες και επαναληπτικές κινήσεις, ακόμη να μην "ενδιαφέρεται" να παίξει, να κάνει πράγματα της ηλικίας του  και της εύγλωττης ανάπτυξης του. Επιπλέον, να επικεντρώνεται σε λειτουργίες μη λειτουργικές για το ίδιο, όπως μπορεί να είναι η παρακολούθηση του στροβιλίσματος του πλυντηρίου. Και τέλος να ασχολείται με κάποια μέρη αντικειμένων.

Αξίζει να τονιστεί εξ αρχής πως τα παιδιά και οι ενήλικες με λειτουργικό αυτισμό κατανοούν την κυριολεκτική έννοια των πραγμάτων. Για παράδειγμα, τη γνωστή σε όλους μας φράση "βρέχει καρέκλες", δεν θα καταλάβουν ότι "βρέχει πάρα πολύ", που όλοι θα κατανοούσαμε , αλλά ότι βρέχει όντως καρέκλες.Φανταστείτε πόσο δύσκολο τους είναι να βλέπουν με κυριολεκτική ερμηνεία των κόσμο γύρω τους και να μην μπορούν να καταλάβουν και να χρησιμοποιήσουν την μεταφορική έννοια των λέξεων, τους ιδιωματισμούς, τα λογοπαίγνια, τις παροιμίες κ.ο.κ.

Τα συμπτώματα του αυτιστικού είναι η απομόνωση, δεν ακούν, δεν βλέπουν δεν κατανοούν τον κόσμο γύρω τους, δεν πονούν αλλά δεν γελούν συνήθως, ζουν θα λέγαμε "στον κόσμο τον δικό τους". Αποφεύγουν τη σωματική επαφή , είτε με κοντινά πρόσωπα, είτε με συνομιλήκους.   Δεν αντέχουν τις αλλαγές, είτε παιχνιδιών, είτε προγραμμάτων, είτε σπιτιού. Για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν οποιαδήποτε αλλαγή αλλά και δύσκολη κατάσταση για αυτά, κάνουν εκρήξεις θυμού. Επιπρόσθετα, οι στερεότυπες και οι επαναληπτικές κινήσεις γύρω από τον εαυτό τους, είτε κάποιου σημείου του σώματος τους είναι ένα ισχνό φαινόμενο. Παράλληλα, αδυνατούν στο να αναπτύξουν το λόγο, πολλά αυτιστικά παιδιά μέχρι τα πέντε τους χρόνια δεν αρθρώνουν φράσεις. Πέρα από την απουσία του λόγου, εκλείπουν και οι κινήσεις επικοινωνίας με τα χέρια, τα νοήματα ή την μίμηση. Τέλος, όσον αφορά τη νοητική τους ανάπτυξη, πολλά αυτιστικά παιδιά και αυτιστικοί ενήλικες  εμφανίζουν ειδικές επιδόσεις, είτε στη μουσική, είτε στα μαθηματικά, είτε στην απομνημόνευση και ανάκληση στοιχείων, είτε σε κάποιον τομέα, αν και εκτιμάται ότι το 70% των αυτιστικών εμφανίζουν νοητική ανεπάρκεια.

Εν τέλει, ο αυτισμός, όντας ένα πολύ μεγάλο πεδίο, θα μπορούσαμε να πούμε με δυο απλά λόγια πως είναι ένας διαφορετικός τρόπος ύπαρξης. Τα παιδιά με αυτισμό έχουν μια πραγματικότητα, διαφορετική από των υπολοίπων. Είναι μοναδικά, αλλά και διαφορετικά όχι γιατί μπορούν να είναι άτομα με αναπηρία, αλλά γιατί όλοι μας είμαστε μοναδικοί και διαφορετικοί.

Ο άνθρωπος της βροχής

Άννα Ραχιώτη, μητέρα αυτιστικού παιδιού
Πηγή: Ε.Ε.Π.Α.Α.


Ήσουν εκεί, όπως συνήθιζες μόνος
και έστεκες μέσα στη βροχή.
Τα ρούχα σου βρεγμένα, κολλούσαν πάνω σου.
Το κρύο ήταν δυνατό και τα πόδια σου
μες στα λασπόνερα.
Μα εσένα ούτε που σε ένοιαζε.
Πότε χαμογελούσες και πότε μάλωνες
με τις σταγόνες της βροχής
που έπεφταν στο πρόσωπό σου.
Τα μάτια σου ήταν υγρά, τα ανοιγόκλεινες
ξανά και ξανά, λες και κάτι να ήθελες να διώξεις.
Ήταν η βροχή ή μήπως δάκρυα
δεν μπόρεσα να δω.
Φάνταζες υπνωτισμένος από τον ήχο που έκανε
το νερό όπως άγγιζε το χώμα και τα ξερά φύλλα.
Στιγμές στιγμές σε είδα να λικνίζεσαι, λες και
σε είχε συνεπάρει το άκουσμα μιας μελωδίας.
Ήσουν ένα με τη φύση κι έδειχνες μαγεμένος
Πέρασαν κάτι άνθρωποι, σε είδαν
Και τρομαγμένοι έτρεξαν να φύγουν.
Ίσως σε πέρασαν για άγριο ζώο,
ίσως για άγνωστο στοιχειό.
Ήταν η βροχή, ίσως ήταν που είχε αρχίσει
να σκοτεινιάζει κιόλας και έτσι δεν μπόρεσαν
να διακρίνουν ότι ήσουν άνθρωπος.

Ενδεικτική βιβλιογραφία

• Ελληνική Εταιρία Προστασίας Αυτιστικών Ατόμων (Ε.Ε.Π.Α.Α.) 
• Αυτισμός και κλινική εικόνα, http://web4health.info/el/answers/psy-aut-sympt.htm