Προτεινόμενες Δραστηριότητες για παιδιά που εμφανίζουν προβλήματα συμπεριφοράς/ προσαρμογής

Η κοινωνικοποίηση του παιδιού αρχίζει κιόλας από τα πρώτα χρόνια της ζωής του μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον. Η οικογένεια αρχικά άτυπα το διαπαιδαγωγεί και «χτίζει» τους πρώτους πυλώνες ανάπτυξης του παιδιού. Η διαπαιδαγώγηση συνεχίζεται στο χώρο του σχολείου όπου γίνεται πιο μεθοδευμένη, πιο τυπική και συνεχίζεται στην ευρύτερη ζωή του. Τα παιδιά με δυσκολίες προσαρμογής, εμφανίζουν κάποια προβλήματα συμπεριφοράς είτε λόγω οικογενειακών, είτε σχολικών, είτε κοινωνικών, είτε υγείας προβλημάτων. Για αυτό το λόγο χρειάζονται να «ασκηθούν» σε δραστηριότητες που θα ενισχύσουν την κοινωνικότητα τους, αλλά και την αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση τους. Παράλληλα να αναπτύξουν σχέσεις εμπιστοσύνης, συνεργασίας και ομαδικότητας.

  Η κοινωνικότητα των παιδιών μπορεί να ενισχυθεί με την συνεργασία και επικοινωνία γονέων και παιδαγωγού, με διαδραστικά παιχνίδια, με ομαδικά παιχνίδια και δραστηριότητες. Κάποιες δραστηριότητες θα μπορούσαν να είναι τα καλλιτεχνικά εργαστήρια, αν αντιληφθούμε πως η τέχνη είναι ωφέλιμη για την ανάπτυξη του κάθε παιδιού. Μέσα από την τέχνη το παιδί μπορεί να εκφράσει τα συναισθήματα τους και να αναπτύξουν την δημιουργική σκέψη. 

  Η γυμναστική, μέσω της οποίας θα αναπτύξουν την αρμονία, την ισορροπία, και δύναμη τους. Και παράλληλα, η γυμναστική μπορεί να αντιμετωπίσει φόβους και ανασφάλεια στο να συμμετάσχει σε ομαδικά αθλήματα και παιχνίδια. 

  Ο χορός, βοηθάει το παιδί να συνεργάζεται με άλλα παιδιά, να υπακούει εντολές – οδηγίες.

  Το θεατρικά παιχνίδια, έχουν την δυνατότητα να βελτιώσουν την αυτοπεποίθηση , την φαντασία αλλά και την έκφραση του παιδιού. Μέσα από τα θεατρικά παιχνίδια, τα παιδιά μοιράζουν ρόλους και ευθύνες για την επίτευξη μιας θεατρικής παράστασης.

  Τα ομαδικά παιχνίδια, όπως το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ βοηθούν στο παιδί να συνεργαστεί με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας του, ομοίως να τα βοηθήσει να διασκεδάσουν μεταξύ τους και να αναπτύξουν μεγαλύτερη αντοχή και συντονισμό.

  Οι μουσικές δραστηριότητες μπορούν να ενισχύσουν την αρμονία των παιδιών και να γνωρίσουν ποικίλα πολιτισμικά στοιχεία. 

 Κάποιες άλλες δραστηριότητες θα μπορούσαν να είναι η συζήτηση, το role-playing, το κουκλοθέατρο, παιχνίδια οργάνωσης και διαχείρισης χρόνου ομοίως και δραστηριότητες συγκέντρωσης και διατήρησης προσοχής.

  Παιχνίδια ενθάρρυνσης, εμπιστοσύνης και  συνεργασίας, είναι τα παιχνίδια που αναπτύσσονται κατά πρώτα σχολικά χρόνια τους. Τα παιχνίδια σε ζευγάρια, όπως είναι «η τάξη με τα μάτια του φίλου μου», τα παιδιά γίνονται ζευγάρια, στο ένα παιδί κλείνει ο παιδαγωγός τα μάτια και το άλλο είναι οδηγός του. Ανακαλύπτουν την τάξη μαζί, το παιδί με κλειστά μάτια ψηλαφίζει αντικείμενα, τα ονομάζει και ο οδηγός του τα επιβεβαιώνει και στη συνέχεια αλλάζουν ρόλους.  Άλλα παιχνίδια σε ζευγάρια, θα μπορούσε να είναι ομοίως το ένα παιδί να κλείσει τα μάτια του και τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας του να παίζουν σε κοινή συνεργασία κάποιων ήχο και το παιδί να προσπαθεί να πάει κοντά τους. Η μια ακόμη παραλλαγή του θα μπορούσε το παιδί με τα κλειστά μάτια να ανακαλύψει το μουσικό όργανο που ακούγεται με λεπτομέρειες γενικές της ομάδας του.

  Επίσης δραστηριότητες ομαδικού συντονισμού, όπως είναι οι βαρκούλες, τα παιδιά ομοίως σε ζευγάρια κάθονται στο πάτωμα και παίζουν τις βαρκούλες κινούμενα δεξιά – αριστερά προς την ίδια κατεύθυνση, προσπαθώντας να συντονίσουν την κίνηση τους.

  Άλλα παιχνίδια, μπορεί να είναι τα παιχνίδια με παντομίμα, «δες τι μου αρέσει», σε ένα κύκλο τα παιδιά αποφασίζουν το θέμα, και με τι σειρά αναπαριστούν κάτι το οποίο πρέπει να μαντέψουν τι είναι.

  Δραστηριότητες συναισθημάτων, ο παιδαγωγός θα λέει αισθήματα και τα παιδιά θα κληθούν να τα αναπαραστήσουν ελεύθερα στο χώρο δείχνοντας τα συναισθήματα τους, με τον κανόνα ότι δεν πρέπει μια συναισθηματική κατάσταση να αναπαρασταθεί σε κάποιο άλλο παιδί. 

Πολύ σημαντικό για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα προσαρμογής ή συμπεριφοράς είναι: 

Ο παιδαγωγός θα πρέπει να μην κάνει χρήση τιμωρίας, αλλά αν κριθεί απαραίτητο να χρησιμοποιήσει την τιμωρία με ήρεμο τρόπο ώστε να εξηγήσει και να κατανοήσει το παιδί για ποιο λόγο δέχθηκε την τιμωρία. Ακόμη, οι εργασίες που δίνονται από τον παιδαγωγό πρέπει να δίνονται με κατανοητό τρόπο, με καθοδήγηση και με επιτήρηση με λεπτότητα. Τέλος, να  σέβεται τους συμφωνημένους «όρους» της τάξης. Το πιο σημαντικό, να κρατά το ενδιαφέρον του παιδιού, να δημιουργεί κίνητρο και να παρέχει επιβράβευση.

Η νέα πραγματικότητα στην οποία καλείται το παιδί να ενταχθεί, όπως έχει αναφερθεί και παραπάνω δημιουργεί αμφιθυμικά αισθήματα τόσο στα ίδια τα παιδιά, όσο και στους γονείς. Ο αποχωρισμός, οι φοβίες, η απώλεια των πρωτείων, το διαφορετικό περιβάλλον μακριά από το οικογενειακό περιβάλλον, δημιουργούν δυσκολίες στα παιδιά, που ο χρόνος προσαρμογής και ένταξης διαφέρει από παιδί σε παιδί. Σημαντικό στοιχείο στην προσαρμογή αποτελεί και η προσωπικότητα του παιδιού. 
Σαφώς τα παιδιά που εμφανίζουν δυσκολίες να προσαρμοστούν είναι δυνατόν να «ταράξουν» την αρμονία της τάξης, παρόλα αυτά ο παιδαγωγός θα πρέπει να βρει τους τρόπους για να μπορέσει να εντάξει όλα τα παιδιά στο σύνολο της τάξης. Οι δυσκολίες που ανάγονται, είναι και για τους ίδιους τους παιδαγωγούς. Διότι δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστούν οι ίδιες δραστηριότητες – ασκήσεις και να λειτουργήσουν θετικά για όλα τα παιδιά. Το κάθε παιδί είναι διαφορετικό με τα άλλα και έχει διαφορετικές ανάγκες και διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης.

Εν τέλει, ο παιδαγωγός θα πρέπει να θέτει στόχους που θα προσπαθήσει να τους πραγματοποιήσει. Κάποιοι στόχοι που θα μπορούσε να θέσει είναι η διαχείριση των αρνητικών συναισθημάτων, η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και η καλύτερη εικόνα του εαυτού του παιδιού. 

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

• Καμπέρη – Τζουριάδου(2004). Παιδαγωγικά Παιχνίδια, Α τεύχος. Ιωάννινα.